17 Aralık 2010 Cuma

KANSIZLIK

Kansızlık Nedir
Anemi, bir çeşit kan hastalığıdır.
Kanda normalden daha az alyuvar KKH- kırmızı kan hücresi bulunması
Kanda normalden daha az hemoglobin bulunması alyuvarın oksijen taşıyan bölümüne hemoglobin denir.
durumlarına anemi ismi verilir.
Yeterli sayıda alyuvar olmadığında ya da çok az hemoglobin olduğunda
kan, vücudun tüm bölümlerine yeterince oksijen taşıyamaz.
Aneminin birçok farklı çeşidi vardır
Demir eksikliği anemisi
Hemolitik anemi
Vitamin B-12 eksikliği anemisi
Folik asit eksikliği anemisi
Alyuvarlardaki kalıtsal anormalliklerden kaynaklanan anemi örneğin orak hücreli anemi ve talasemi)
Romatoid artrit gibi kronik hastalıklardan kaynaklanan anemi
Kan, içerdiği hücreler ve maddelerle kalpten tüm organlara pompalanan ve organların oksijen ve besin maddesi ihtiyaçlarını karşılayan bir sıvıdır. Düzenli olarak aldığımız sıvı ve besin maddeleri kana geçerek organlara dağıtılır. Soluduğumuz havada bulunan oksijen akciğerlerden kana geçerek kalbe buradan da organlara ulaştırılır. Kanda oksijen taşıyan hücrelere alyuvarlar adı verilir ve bu hücreler en iyi şekilde işleyebilmeleri için düzenli olarak üretilmelidirler. Yaşlanan hücreler dalak tarafından devre dışı bırakılır ve kemik iliğinde yeni hücreler üretilerek kana verilir. Alyuvarların oksijen taşıyabilmeleri için hücrelerin içinde hemoglobin adı verilen proteine bağlı demir adı verilen bir madde bulunur. Esasen doğada bir metal olarak bulunan bu madde vücutta üretilemediğinden besinlerle alınması zorunlu bir maddedir.
Besinlerle alınan demir sindirim sisteminden kana geçtiğinde bazı taşıyıcılar tarafından alınır ve alyuvarların yapım yeri olan kemik iliğine götürülür. İhtiyaç fazlası ise çeşitli organlarda depolanır. Günlük ihtiyaç besinlerle karşılanamadığında bu depolardan faydalanılır.
Demir depoları sonsuz bir kaynak değildir.
Günlük alım yetersiz olduğunda veya ihtiyaç fazla olduğunda depolar tükenir ve alyuvarların üretimi aksamaya başlar.
Üretim aksaması ilk başlarda vücudun alığı çeşitli önlemlerle giderilmeye çalışılır.
Önlemler yetersiz kaldığında "kansızlık" yani demir eksikliğine bağlı olarak alyuvarların yetersiz üretilmesinden kaynaklanan durum vücutta çeşitli belirtiler vermeye başlar.
Demir Eksikliğine Bağlı Kansızlık Ne Gibi Belirtiler Verir
Cildin sağlıklı rengini veren cilt altında bulunan kılcal damarlardır. Kansızlık durumunda cilt rengi kansızlığın şiddetiyle orantılı olarak soluklaşır.
Kan hacmi azaldığında kalp organlara yeterli kanı ulaştırabilmek için daha fazla devir yapmak zorundadır.
Bu nedenle kansızlık durumunda nabız daha hızlı atar, kalbin bu aşırı çalışması arada sırada düzensiz atmasına yani çarpıntıların ortaya çıkmasına neden olabilir.
Kalp bu aşırı aktivite esnasında "yorulmaktadır". Bu aşırı aktivite ileri durumlarda kalbin büyümesine ve çok ileri durumlarda yetersiz kalmasına neden olabilir.
Kalbin yaptığı daha fazla devir, akciğerlerin de gerektiğinden daha fazla çalışmasına neden olur.
Bu nedenle kansızlık durumunda nefes darlığı gibi belirtiler ortaya çıkabilir.
Her ne kadar kalp ve akciğerler dokunun ihtiyacını karşılamak için normalden fazla yorulsalar da vücudun oksijen ihtiyacı çok iyi bir şekilde karşılanamamaktadır. Bunun sonucu olarak kansızlığı olan kişilerde halsizlik, güçsüzlük gibi belirtilere sık rastlanır.
Vücut ısısının kontrolünde kanın işlevleri son derece önemlidir. Kanı az olan kişiler bu nedenle daha çok üşürler.
Yukarıdaki belirtilerin dışında demir eksikliği olan kişilerde görülebilen diğer belirtiler arasında en önemlileri ağız kenarında oluşan çatlaklar, tırnakların kolay kırılması sayılabilir.
Aneminin birçok farklı çeşidi vardır
Demir eksikliği anemisi
Hemolitik anemi
Vitamin B-12 eksikliği anemisi
Folik asit eksikliği anemisi
Alyuvarlardaki kalıtsal anormalliklerden kaynaklanan anemi örneğin orak hücreli anemi ve talasemi)
Romatoid artrit gibi kronik hastalıklardan kaynaklanan anemi
Farklı Anemi Türleri Nasıl Oluşur
Demir eksikliği anemisi
En çok görülen bu anemi türü, kanda yeterince demir olmamasından kaynaklanır.
Demir, tüm vücut hücreleri için önemli bir mineraldir.
Özellikle kan hücreleri için değerlidir çünkü hemoglobin yapmak için demire ihtiyaç vardır.
Demir eksikliği anemisi, diyetinizdeki yetersiz demirden ya da kan kaybından kaynaklanır.
Hemolitik anemi
Bu tür anemi kırmızı kan hücreleri enfeksiyon, ilaç, yada kalıtım nedeniyle yok edildiğinde
ya da zarar gördüğünde ortaya çıkar.
Vitamin B-12 kobalamin eksikliği anemisi
Bu tip anemi, mide ya da bağırsakta B-12 emiliminde sorun yaşandığında meydana gelir.
Örneğin bir bağışıklık sistemi bozukluğu olan pernisyöz anemi, bağırsak bölümündeki normal vitamin emilimini engeller.
Mide ya da bağırsak rahatsızlıkları, bazı ilaçlar ve kalıtsal bozukluklar B-12 vitamini yetersizliğine neden olur.
Bazı vejeteryanlar yedikleri yemeklerden yeterli miktarda B-12 vitamini alamayabilirler.
Vitamin B-12 eksikliği, anemiye sebep olmasının yanında, sinir sistemini de
etkileyerek uyuşukluğa, karıncalanmaya, denge problemlerine, depresyona ve hafıza problemlerine neden olabilir.
Folik asit eksikliği anemisi
Diyetteki folik asit eksikliği nedeniyle ortaya çıkan bu anemi türü, B-12 eksikliği anemisine benzer
fakat belirli sinirlere zarar vermez. Ancak depresyona neden olabilir.
Bir kadının, hamileliği başladığında ya da hamileliğinin erken döneminde yetersiz
folik asit alması, doğum defektlerine neden olabilir. Bu tip anemi aşağıdaki kişilerde yaygındır
Hamile kadınlar
Bağırsaklarındaki problemler nedeniyle yiyeceklerden besin almakta zorluk çekenler
Her gün düzenli olarak ilaç alanlar, doğum kontrol ilacı alanlar
Genellikle yetersiz beslenme problemi yaşayan alkolikler
Kalıtsal problemli alyuvarların neden olduğu anemi
Alyuvarlarda problem olmasından kaynaklanan, en çok rastlanan kalıtsal problemler
orak hücreli anemi ve talasemidir (Akdeniz anemisi
Orak hücreli anemi, orak şekilli kan hücrelerinin oluşmasına neden olan kalıtsal bir hastalıktır.
Orak hücre hastalığı Afrikalılar, Afro-Amerikanlar, Akdenizliler İtalyanlar ya da, Yunanlılar
Ortadoğulular, Doğu Hindistanlılar, Karayip, Orta ve Güney Amerikalılar arasında yaygındır.
Anormal alyuvarlar, dolaşım sistemine geçerken zarar görür ya da yok edilir.
Anemi birçok belirtiye yol açar. Orak hücre krizi denen duruma neden olabilir.
Bu krizler, yükseklik ya da basınç değişiklikleri, az oksijen durumlarında veya bazı hastalıklar olduğunda ortaya çıkar.
Orak hücre krizlerinde kırmızı kan hücreleri daha da deforme olur ve kılcal damarları tıkayarak
ciddi ve uzun süreli ağrılara ve başka komplikasyonlara neden olur.
Talasemiler, anormal hemoglobinden kaynaklanan kalıtsal anemilere denir.
Anormal hemoglobin, anormal kırmızı kan hücrelerine ve düşük hemoglobin seviyesine neden olur.
Talasemi genellikle Akdeniz bölgesindekileri etkiler ancak bazı tipleri
Afrika, Asya, Hindistan ve Güney Pasifikliler’de görülür. Talasemilerin çoğu hafiftir ancak
bazıları, çocuklarda hayati tehlikeye neden olabilecek hastalıklara yol açar.

Anemiye Neden Olan Kronik Hastalıklar
Anemiye neden olan bazı kronik hastalıklar şunlardır
Kanser
Romatoid artrit
Sürekli enfeksiyonlar
Böbrek hastalığı
Semptomları Nelerdir?
Hafif anemiler genellikle belirti göstermez.
Daha ciddi anemilerin belirtileri şunlardır
Zayıflık
Yorgunluk
Deri, diş etleri, soluk tırnak etleri.
Diğer ciddi anemi belirtileri şunlardır:
Ayağa kalkmak gibi duruş pozisyonunuzu değiştiren hareketler yaptığınızda meydana gelen sersemlik hissi.
Hızlı kalp çarpması
Nefes darlığı
Baygınlık geçirme
Göğüs ağrısı
Sarılık sarı cilt ve gözler hemolitik aneminin belirtisi olabilir. 
Nasıl Korunabilirim ?
Anemiden korunmanın yolu hastalığın sebebine göre değişir.
Eğer aneminin sebebi diyetinizdeki besin yetersizliğiyse, az aldığınız besin maddesinden
daha fazla almanız hastalığın tekrar nüksetmesini önler.
B-12 yetersizliği anemisinin komplikasyonlarının tekrar etmesini önlemek için, doktorunuzun
B-12 vitamini enjeksiyon tedavisi tavsiyelerine uyun.
Eğer orak hücreli anemi hastalığınız varsa, sıcak havalarda, egzersizler sırasında ya da
hastalandığınızda susuz (dehidrasyon) kalmayın.
Dehidrasyon orak hücre krizini tetikler.Kalıtsal anemisi olan aileler için genetik inceleme önemlidir.
İleri derecede demir eksikliğinde toprak, buz, kireç, nişasta gibi maddeler yenebilmektedir.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder